Đổi mới mạnh mẽ, tận dụng chuyển đổi số đưa năng suất chất lượng thành động lực tăng trưởng

Ngày 4/12, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (TCĐLCL) Quốc gia tổ chức Hội thảo sơ kết 5 năm giai đoạn 2021-2025 triển khai chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021-2030.

Tham dự hội thảo có Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định, Chủ tịch Uỷ ban TCĐLCL Quốc gia Nguyễn Nam Hải, Phó Chủ tịch Uỷ ban TCĐLCL Quốc gia Trần Hậu Ngọc, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL, Chủ nhiệm Ban Chủ nhiệm Chương trình Ngô Quý Việt; cùng đại diện các bộ, ngành, Sở KH&CN, Chi cục TCĐLCL địa phương và đông đảo tổ chức, doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch Uỷ ban TCĐLCL Quốc gia Nguyễn Nam Hải cho biết, giai đoạn 2021–2025 diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước có nhiều biến động, cùng những khó khăn gặp phải từ thiên tai (bão, lũ lụt,…), dịch bệnh (đại dịch Covid-19). Đây cũng là thời điểm Việt Nam đẩy mạnh đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Trong quá trình đó, Chương trình quốc gia Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hoá giai đoạn 2021-2030 (Chương trình 1322) đã và đang trở thành một trong những công cụ quan trọng nhằm giúp doanh nghiệp tăng năng lực cạnh tranh, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế.

 Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định.

Cũng theo ông Hải, với vai trò là cơ quan thường trực Chương trình, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố (hiện là 34 tỉnh, thành phố) trong việc xây dựng kế hoạch, hướng dẫn và tổ chức triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình. Các bộ, ngành, địa phương căn cứ điều kiện thực tiễn để lồng ghép, cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp về hỗ trợ doanh nghiệp trong phạm vi quản lý của mình.

“Trong 5 năm qua, Chương trình đã từng bước lan tỏa sâu rộng, từng nhóm doanh nghiệp được hỗ trợ tiếp cận các phương pháp quản trị tiên tiến, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao năng lực đánh giá sự phù hợp, cũng như các mô hình cải tiến năng suất, chất lượng hiện đại. Nhiều doanh nghiệp ghi nhận kết quả rõ rệt về tăng năng suất, giảm lãng phí, nâng cao chất lượng và hiệu quả quản trị”, ông Hải bày tỏ.

Ông Hải cũng chỉ ra, hiện nay lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nói chung và lĩnh vực TCĐLCL nói riêng đang được Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm và ưu tiên dành nguồn lực để triển khai thực hiện nhằm tạo động lực cho mục tiêu tăng trưởng bền vững 2 con số trong giai đoạn 2026-2030 thông qua: Nghị quyết số 57-NQ-TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Chỉ thị số 38-CT/TW của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng quốc gia đến năm 2030 và những năm tiếp theo.

“Hội thảo là dịp để chúng ta đánh giá khách quan kết quả đạt được, nhìn nhận khó khăn, rào cản trong quá trình triển khai, đồng thời thảo luận về định hướng và giải pháp cho giai đoạn 2026–2030 – giai đoạn quyết định để Chương trình phát huy tối đa hiệu quả, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế số và hội nhập sâu rộng”, ông Hải khẳng định.

Chủ tịch Uỷ ban TCĐLCL Quốc gia Nguyễn Nam Hải.

Báo cáo kết quả 5 năm giai đoạn 2021-2025 của Chương trình 1322, Phó Chủ tịch Uỷ ban TCĐLCL Quốc gia Trần Hậu Ngọc cho biết, giai đoạn 2021-2025 đã bám sát mục tiêu chung của Chương trình 1322 về hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên cơ sở áp dụng các giải pháp về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất chất lượng, góp phần nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế, năng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Cụ thể, tính từ năm 2021 đến tháng 10/2025 đã xây dựng và công bố được 1.737 Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), qua đó góp phần hình thành 14.306 TCVN với tỷ lệ hài hòa tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực là 63%. Như vậy có thể đánh giá chỉ tiêu hài hòa của TCVN giai đoạn 2021-2025 cơ bản đáp ứng.

Cũng theo ông Ngọc, căn cứ theo số liệu tổng hợp từ báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, hiện nay số lượt chuyên gia năng suất được đào tạo là 171 người, trong đó đánh giá và cấp giấy chứng nhận được 85 chuyên gia năng suất (bao gồm: 56 chuyên gia năng suất quốc gia và 29 chuyên gia năng suất APO).

Nguyên nhân là do giai đoạn đầu triển khai thực hiện Chương trình, bên cạnh tác động tiêu cực của đại dịch Covid 19, cơ quan thường trực Chương trình cần nhiều thời gian phối hợp Tổ chức Năng suất Châu Á (APO) xây dựng và trình công bố Tiêu chuẩn chuyên gia năng suất quốc gia (TCVN 13751:2023), xây dựng tài liệu đào tạo và chương trình đào tạo chuyên gia năng suất quốc gia, xây dựng và ban hành Chương trình đáng giá chứng nhận chuyên gia năng suất quốc gia.

“Dự kiến thời gian tới sẽ tích cực đẩy mạnh việc đào tạo và đánh giá chứng nhận chuyên gia năng suất quốc gia, chuyên gia năng suất quốc tế để hoàn thành mục tiêu giai đoạn 2021-2030 của Chương trình là đào tạo và đánh giá chứng nhận được 1.000 chuyên gia năng suất chất lượng cho các bộ ngành, địa phương và doanh nghiệp”, ông Ngọc nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Uỷ ban TCĐLCL Quốc gia Trần Hậu Ngọc.

Chia sẻ về giai đoạn 2021-2030, ông Ngọc bày tỏ, theo báo cáo tổng hợp từ các bộ ngành, địa phương, số doanh nghiệp được hỗ trợ áp dụng các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng trong khuôn khổ các nhiệm vụ thuộc Chương trình khoảng 6.410 doanh nghiệp, trong đó năm 2022 lũy kế hỗ trợ được 1.163 doanh nghiệp; năm 2023 lũy kế hỗ trợ được 1.896 doanh nghiệp; năm 2024 lũy kế hỗ trợ được 6.359 doanh nghiệp. Như vậy, chỉ tiêu về số doanh nghiệp được hỗ trợ tăng từ 10-15% trong giai đoạn 2021-2025 đã đáp ứng.

Trong số các doanh nghiệp đã được hỗ trợ thì các doanh nghiệp được hỗ trợ và cấp giấy chứng nhận theo tiêu chuẩn ISO 9001, ISO 14001, ISO 27001,… tăng trưởng theo từng năm và dự báo cơ bản cũng đáp ứng mục tiêu tăng ít nhất 10% so với giai đoạn 2011-2020.

Bên cạnh đó, tính đến tháng 11/2025 đã hình thành được 102 doanh nghiệp là mô hình điểm về nâng cao năng suất chất lượng để chia sẻ, nhân rộng. Như vậy, mục tiêu giai đoạn 2021-2030 về hình thành mô hình điểm về năng suất chất lượng đã hoàn thành trước thời hạn 5 năm.

Trong thời gian tới cơ quan thường trực Chương trình sẽ phối hợp các bộ, địa phương tập trung duy trì, củng cố và mở rộng hiệu quả các mô hình này. Đồng thời, tiếp tục triển khai các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhằm nhân rộng các mô hình thành công, nâng cao tính bền vững và lan tỏa của chương trình trên phạm vi toàn quốc.

Ông Ngọc đánh giá thêm, hiện nay Chương trình thực hiện tăng cường năng lực cho Trung tâm Chứng nhận phù hợp với kết quả đã được Cơ quan Công nhận Italia (The Italian Accreditation Body) hoàn thành đánh giá và cấp Giấy Công nhận số 0336PRD Rev 000 ngày 16/12/2024 để công nhận năng lực chứng nhận sản phẩm hữu cơ phù hợp tiêu chuẩn EN/ISO/IEC 17065:2012 của Liên minh Châu Âu.

Trong thời gian tới, Trung tâm Chứng nhận phù hợp tiếp tục hoàn thành hồ sơ để được tổ chức công nhận quốc tế đánh giá và cấp giấy công nhận năng lực chứng nhận theo tiêu chuẩn hữu cơ FSSC 22000 để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp hữu cơ vào thị trường Mỹ và Châu Âu. Như vậy, kết quả về tăng cường năng lực cho tổ chức đánh giá sự phù hợp đạt chuẩn mực quốc tế đã đạt mục tiêu đề ra.

Nhìn chung, căn cứ kết quả đạt được giai đoạn 2021-2025 của các bộ, địa phương, có thể thấy Chương trình đã hoàn thành 4 trên 5 mục tiêu cụ thể của giai đoạn 2021-2025 và giai đoạn 2021-2030, trong đó có 02 mục tiêu hoàn thành trước hạn 5 năm; chỉ còn một mục tiêu về đào tạo và chứng nhận chuyên gia năng suất không đạt được trong giai đoạn 2021-2025.

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cũng chia sẻ tham luận liên quan đến báo cáo kết quả triển khai Quyết định số 36/QĐ-TTg về Kế hoạch tổng thể nâng cao năng suất dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo do ông Nguyễn Tùng Lâm – Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam trình bày; Thực trạng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng (VIETGAP, HACCP/ISO) tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh nông sản, thuỷ sản thực phẩm quy mô vừa và nhỏ do bà Bùi Thị Thu Hiền – Viện nghiên cứu Hải sản, Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình bày;

Báo cáo sơ kết Chương trình 1322 giai đoạn 2021-2025 tại thành phố Hải Phòng do bà Hoàng Thị Hồng Ngọc – Chi cục trưởng Chi cục TCĐLCL Hải Phòng trình bày; Đào tạo quản lý năng suất và chất lượng cho sinh viên các trường đại học ngành kinh tế và quản trị kinh doanh do ông Bùi Anh Tuấn – trường Đại học Ngoại thương trình bày; Kết quả áp dụng tiêu chuẩn IEC 62264 – hệ thống điều hành sản xuất tại Công ty TNHH Nidec Việt Nam do ông Hoàng Minh Dũng – Đại diện Công ty TNHH Nidec Sankyo Việt Nam trình bày.

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cũng thảo luận, chia sẻ về quá trình triển khai Chương trình. Đại diện cơ quan quản lý đã giải đáp vướng mắc, khó khăn và gợi mở những định hướng triển khai trong giai đoạn tiếp theo.

Nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL, Chủ nhiệm Ban Chủ nhiệm Chương trình Ngô Quý Việt.

Chia sẻ tại hội thảo, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL, Chủ nhiệm Ban Chủ nhiệm Chương trình Ngô Quý Việt bày tỏ, trong giai đoạn tới, chúng ta cần tiếp tục duy trì phong trào năng suất chất lượng, bên cạnh đó tập trung mạnh vào những lĩnh vực mà xã hội đang thực sự cần như an toàn vệ sinh, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn… Đây là những xu hướng lớn, có sức lan tỏa và tạo tác động tích cực, vì vậy doanh nghiệp càng sớm triển khai thì càng có lợi. Cùng với đó, nâng cao năng lực cả về tổ chức lẫn nhân lực là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn tới để đảm bảo các hoạt động năng suất chất lượng được triển khai đồng bộ, hiệu quả và bền vững.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định ghi nhận và biểu dương nỗ lực của cơ quan thường trực Chương trình là Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia; các thành viên Ban Chủ nhiệm Chương trình; các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và đội ngũ chuyên gia đã đồng hành với Chương trình trong giai đoạn nhiều khó khăn vừa qua.

Thứ trưởng Lê Xuân Định đánh giá, với những kết quả đã đạt được có thể thấy phần lớn mục tiêu giai đoạn 2021-2025 của Chương trình cơ bản đã đáp ứng, trong đó mục tiêu về hình thành mô hình điểm của doanh nghiệp áp dụng thành công các tiêu chuẩn, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất chất lượng đã vượt mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu đào tạo và chứng nhận được 1.000 chuyên gia năng suất phù hợp tiêu chuẩn quốc gia và tiêu chuẩn APO của giai đoạn 2021-2030 đòi hỏi sự nỗ lực và đồng hành của cơ quan thường trực Chương trình, các bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp và Ban Chủ nhiệm Chương trình trong thời gian tới.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, bên cạnh kết quả đã đạt được, quá trình triển khai thực hiện Chương trình đối mặt với một số khó khăn như bối cảnh khách quan gặp nhiều khó khăn, diễn biến đại dịch Covid-19 giai đoạn 2021-2023; sắp xếp tinh gọn bộ máy các bộ, ngành và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp năm 2025 đã ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình triển khai thực hiện của các bộ ngành, địa phương.

Toàn cảnh hội thảo.

Mặt khác, một số bộ ngành, địa phương chưa quan tâm bố trí nguồn lực phù hợp để triển khai thực hiện nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình; chất lượng nguồn nhân lực triển khai thực hiện tại một số bộ ngành, địa phương còn hạn chế. Nguyên nhân của khó khăn, vướng mắc đến từ bối cảnh khách quan và cũng có nguyên nhân chủ quan, đòi hỏi Bộ KH&CN, các bộ ngành, địa phương và doanh nghiệp cần có đánh giá xác định để các định hướng triển khai phù hợp trong giai đoạn tới đây.

Thay mặt Lãnh đạo Bộ, Thứ trưởng Lê Xuân Định đề nghị Ủy ban TCĐLCL Quốc gia, cơ quan thường trực triển khai Chương trình, tiếp tục phát huy vai trò chủ động, phối hợp các bộ ngành, địa phương, viện, trường và doanh nghiệp triển khai một số định hướng giai đoạn 2026-2030.

Tập trung các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị cũng như Chỉ thị số 38-CT/TW của Ban Bí thư, trong đó lưu ý một số nhiệm vụ trọng tâm: Thứ nhất, nghiên cứu chính sách, quy định pháp luật của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo để đổi mới mạnh cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, chuyển sang hỗ trợ linh hoạt, trực tiếp; Thứ hai, lấy doanh nghiệp làm trung tâm; ưu tiên doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp chủ lực; Thứ ba, đột phá tiêu chuẩn hóa, hạ tầng chất lượng; ưu tiên ESG, kinh tế xanh, Halal, chuyển đổi số; Thứ tư, phát triển mạnh đội ngũ chuyên gia năng suất – chất lượng; Thứ năm, đẩy mạnh truyền thông, lan tỏa mô hình điểm; Thứ sáu, mở rộng hợp tác quốc tế.

Thứ trưởng cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn 2026–2030 phù hợp; đồng thời quan tâm bố trí đủ nguồn lực, kể cả nhân lực và tài chính triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để đáp ứng mục tiêu của Chương trình.

Bên cạnh đó, Ủy ban TCĐLCL Quốc gia phát huy hơn nữa vai trò của cơ quan thường trực Chương trình, phối hợp, hướng dẫn các bộ ngành, địa phương, viện, trường; kết nối có hiệu quả với các hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp để triển khai thực hiện Chương trình.

“Giai đoạn 2021–2025 cho thấy nếu chúng ta quyết tâm và phối hợp đồng bộ, Chương trình 1322 sẽ mang lại hiệu quả thiết thực. Giai đoạn tới đòi hỏi hành động quyết liệt hơn, đổi mới mạnh mẽ hơn, tận dụng cơ hội từ chuyển đổi số và hội nhập để đưa năng suất – chất lượng trở thành động lực trung tâm của tăng trưởng”, Thứ trưởng khẳng định.

vietq.vn